Το σύνδρομο του αγέλαστου γονιού

από εφημερίδα των συντακτών


Η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός, τα οποία υφίστανται 6.300.000 κάτοικοι στη χώρα μας, οδηγούν στο «σύνδρομο του αγέλαστου γονιού» που δεν μπορεί να υποστηρίζει υλικά και ψυχολογικά τα παιδιά του

Η οικονομική κρίση έχει αρνητικές συνέπειες στην πνευματική, ψυχολογική και σωματική υγεία. Σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο η οικονομική κρίση οδηγεί σε αύξηση ασθενειών και θανάτων, ιδιαίτερα στις πιο ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, όπως είναι τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι.

Η ερευνητική μας ομάδα μελέτησε την επίδραση της τρέχουσας οικονομικής κρίσης στην ελληνική οικογένεια, καταγράφοντας στάσεις και απόψεις των γονέων που μεγαλώνουν παιδιά στην προσχολική ηλικία. Βάλαμε στο κέντρο της έρευνάς μας τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας γιατί είναι ηλικιακή ομάδα που απέκτησε τα πρώτα βιώματα της ζωής της μέσα στην οικονομική κρίση.

Αφορά ένα δείγμα 769 οικογενειών από Θεσσαλονίκη και Λάρισα και ολοκληρώθηκε την άνοιξη του 2014. Τα ποσοστά ανεργίας των γονέων έφταναν το 40%. Μείωση εισοδήματος παρουσίασε το 90% του δείγματος, ενώ η διαβίωση έχει πληγεί αρνητικά στο 60-80%.

Η επαγγελματική ανασφάλεια αγγίζει το 80%, ενώ στα πάγια έξοδα δεν μπορεί να ανταποκριθεί 1 στους 3 ανέργους. Οι περικοπές σε διατροφή, ένδυση και θέρμανση φτάνουν στο 40-60%.

Η διασκέδαση και οι διακοπές απουσιάζουν στο 70-80% του δείγματος, όπως και οι εξωσχολικές δραστηριότητες περιορίζονται στο 1/3 των παιδιών και για τους ανέργους μόνο σε δωρεάν προγράμματα.

Οι εμβολιασμοί καθυστερούν στο 12-20%, ενώ οι προληπτικές οδοντιατρικές και οφθαλμολογικές εξετάσεις στο 35-50%. Οι γονείς δηλώνουν ότι χάνουν τον έλεγχο με τα παιδιά τους κατά 35-45%, ενώ οι άνεργοι δηλώνουν κατά 75% ότι δεν αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στα παιδιά.

Οι 7 στους 10 γονείς αποκλείουν την απόκτηση άλλου παιδιού λόγω οικονομικών προβλημάτων. Οι γονείς κατά 80-90% ισχυρίζονται ότι έχουν αλλάξει προσδοκίες για τα παιδιά τους και παύουν να ελπίζουν σε ένα καλύτερο μέλλον γι' αυτά.

Οι ψυχοπιεστικές καταστάσεις στην προσχολική ηλικία όχι μόνο γίνονται αντιληπτές, αλλά εκδηλώνονται ως σωματικά συμπτώματα (κεφαλαλγίες, κοιλιακά άλγη, πόνοι στα άκρα).

Καταγράφεται 10-15% αύξηση νοσηλείας παιδιών προσχολικής ηλικίας λόγω στρεσογόνων παραγόντων.

Ερευνες έχουν δείξει ότι από την ενδομήτριο ζωή το παιδί βιώνει τις συνέπειες από το άγχος των γονέων.

Η κατάθλιψη και ο υποσιτισμός της μητέρας έχουν επίδραση στη δομική και λειτουργική ανάπτυξη του εγκεφάλου.

Συμπεράσματα της έρευνας

Πίσω από τους οικονομικούς δείκτες που δείχνουν αύξηση της ανεργίας και μείωση των εισοδημάτων, υπάρχει ο απολυμένος γονιός που δεν θα μπορέσει να θρέψει σωστά τα παιδιά του -περιορίζοντας τα ψώνια σε φτηνούς υδατάνθρακες-, δεν θα μπορέσει να ζεστάνει το σπίτι τον χειμώνα, ούτε να προσφέρει τη χαρά των διακοπών στην οικογένειά του.

Η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός, τα οποία υφίστανται 6.300.000 κάτοικοι στη χώρα μας, οδηγούν στο «σύνδρομο του αγέλαστου γονιού» που δεν μπορεί να υποστηρίζει υλικά και ψυχολογικά τα παιδιά του, έχοντας ήδη αποδιοργανωθεί ο ίδιος μέσα στο άγχος αν θα του πάρει το σπίτι η τράπεζα ή η Εφορία.

Η αλληλεγγύη και η συνεργασία έχει αποτελέσει και φαίνεται να αποτελεί τη μόνη λύση για τη χειμαζόμενη ελληνική κοινωνία. Η δημιουργία νέων μορφών συλλογικότητας σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας και σχολικής κοινότητας μπορεί να δώσει ένα μήνυμα ελπίδας στην ελληνική νεολαία.

Ενα δημοκρατικά οργανωμένο σχολείο μπορεί να προετοιμάσει τα παιδιά για μια ενεργητική συμμετοχή στην κοινωνική και παραγωγική δραστηριότητα, αφού η μάθηση θεωρείται διαδικασία κοινωνικής αλληλεπίδρασης.