2nd Mental Health Conference ΟΤΑΝ ΟΙ ΛΥΚΟΙ ΚΑΛΟΥΝΤΑΙ ΝΑ «ΦΥΛΑΞΟΥΝ» ΤΑ «ΠΡΟΒΑΤΑ»
Σε μια «κλειστού τύπου» συνάντηση, στην Αίγλη του Ζαππείου, με την «ευγενική χορηγία» φαρμακοβιομηχανιών με κυρίαρχο ρόλο στο χώρο της Ψυχικής Υγείας (Janssen, Lundbeck, Mylan) και ενώπιον εκπροσώπων της Παγκόσμιας Τράπεζας, του ΟΟΣΑ και της Κομισιόν, έγινε, στις 3/11, το 2nd Mental Health Conference (η ονομασία του μόνο στα αγγλικά), με στόχο την αντιμετώπιση της κρίσης στην Ψυχική Υγεία. Παρούσα και η EUFAMI (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία συλλόγων οικογενειών με ψυχικά πάσχοντα μέλη), καθώς και ελληνικοί σύλλογοι οικογενειών, ως η έξωθεν καλή μαρτυρία και το άλλοθι ενός εγχειρήματος που μόνο με τις θεραπευτικές ανάγκες και τα δικαιώματα των ψυχικά πασχόντων, των οικογενειών και των φροντιστών, δεν έχει να κάνει. Η συμμετοχή για παρακολούθηση απαιτούσε πληρωμή.
Από μόνη της η οργάνωση, οι χορηγοί και οι προσκεκλημένοι, μιλούν για τα περιεχόμενα και τους στόχους. Απέναντι σε εκπροσώπους των Οργανισμών που διευθύνουν την παγκόσμια οικονομία (μόνο το ΔΝΤ έλειπε), αυτών ακριβώς που ευθύνονται για την οικονομική και κοινωνική καταστροφή του πλανήτη και οι οποίοι καλούνται σαν ένα είδος «εξεταστικής επιτροπής» για την κατάσταση και την περαιτέρω πορεία στο χώρο της Ψυχικής Υγείας, κάποιοι δίνουν τα διαπιστευτήριά τους ως άξιοι εντολοδόχοι των πολιτικών που αυτοί οι οργανισμοί επιτάσσουν.
Κεντρικός άξονας των παρεμβάσεων των εκπροσώπων των Οργανισμών ήταν η αύξηση του κόστους των ψυχικών διαταραχών και πώς αυτό θα μειωθεί, ποια είναι τα ποσοστά αυτού του κόστους στο ΑΕΠ των χωρών του ΟΟΣΑ, πώς θα υπάρξει στην Ελλάδα «ένα στρατηγικό πρόγραμμα και μελέτη για την κατανομή των πόρων», μια αξιόπιστη cost-effectiveness πολιτική για την Ψυχική Υγεία κοκ. Πρώτα το κόστος και μετά (έως καθόλου) ο άνθρωπος. Όχι, επομένως, πώς θα ξεπεραστούν οι αιτίες (οικονομικές, κοινωνικές) που προκαλούν/επιδεινώνουν τον ψυχικό πόνο, αλλά πώς θα γίνει η διαχείριση της «κοινωνικής αταξίας» που προκαλεί η ραγδαία επέκταση και ένταση του ψυχικού πόνου, με το μικρότερο δυνατό κόστος. Η λογική της νεοφιλελεύθερης αποδόμησης και ιδιωτικοποίησης των όποιων παροχών.
Ο Υπουργός Υγείας Α. Ξανθός δεν είπε άλλο από αυτό που ήδη ξέρουμε, ότι, δηλαδή, ένα «νέο» σύμφωνο είναι σε διαπραγμάτευση, στη θέση του συμφώνου Αντόρ-Λυκουρέντζου, του οποίο θα είναι αντίγραφο, με την διαφορά των πιο αργών διαδικασιών του, βίαιου ωστόσο, κλεισίματος των ψυχιατρείων, χωρίς, και πάλι, την δημιουργία εναλλακτικών, κοινοτικά βασισμένων υπηρεσιών.
Αφήνοντας για λίγο τις υπαγορευμένες αερολογίες περί «ολοκλήρωσης της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης», ο υπουργός, που παρέμεινε σταθερός στη θέση του μετά τον δεξιόστροφο ανασχηματισμό της κυβέρνησης, θα μπορούσε, επιτέλους, να δώσει μια δημόσια απάντηση για το πώς έχει επιτραπεί, ένα κτίριο (Πειραιώς 114) αξίας 7.3εκ ευρώ, που παραχωρήθηκε μέσω ΕΣΠΑ στο ΨΝΑ για λειτουργία ΚΨΥ, να χρησιμοποιείται για τη στέγαση των εξωτερικών ιατρείων του ψυχιατρείου καθώς και οικοτροφείων; Κάτι που ίσως θα αποτελούσε και μιαν έμπρακτη απάντηση στο ερώτημα, πώς να «ολοκληρωθεί» κάτι που «δεν άρχισε ποτέ».
Είναι μέσα από αυτά τα αδιέξοδα και την κατάρρευση το συστήματος της Ψυχικής Υγείας που επιχειρούν κάποιοι να επωφεληθούν, όπως φάνηκε μέσα από την όλη οργάνωση του εν λόγω συνεδρίου. Η δομική βαρβαρότητα του κυρίαρχου ψυχιατρικού συστήματος, που αποκτά ακραίες εκφράσεις μέσα στην κατάσταση της πλήρους απεξάρθρωσης των υπηρεσιών λόγω της οικονομικής κρίσης και των διαδοχικών μνημονίων, χρησιμοποιείται (όπως πολύ καλά έχει νουθετήσει ο μέντορας του νεοφιλελευθερισμού Μίλτον Φρίντμαν, για την «αξιοποίηση των καταστάσεων κρίσης») ως ευκαιρία για μετάβαση στην περαιτέρω ενίσχυση των ΜΚΟ και της ιδιωτικοποίησης γενικότερα.
Ενίοτε, όπως εν προκειμένω, ίσως και να συμφέρει η κατάσταση να παρουσιαστεί ως ακόμα χειρότερη προκειμένου να παρουσιαστούν, και να επιτευχθούν, οι επιδιωκόμενοι στόχοι, ως η «δήθεν» σωτηρία. Έτσι, παρουσιάστηκε στο εν λόγω συνέδριο «εργασία» που αφορούσε στην αύξηση, τα τελευταία χρόνια, των ακούσιων νοσηλειών και των μηχανικών καθηλώσεων στις μονάδες ψυχιατρικής νοσηλείας, από χώρους και φορείς που ποτέ στο παρελθόν δεν έχουν ενδιαφερθεί και/ή κάνει την παραμικρή ουσιαστική κίνηση για την έμπρακτη αμφισβήτηση και το ξεπέρασμα αυτών των πρακτικών. Μια «εργασία» που επί χρόνια επικεντρώθηκε απλώς σε ένα ψυχιατρικό τμήμα του ΨΝΑ και σε μια ψυχιατρική κλινική γενικού νοσοκομείου.
Πολλά από τα στοιχεία, αναφορικά με το ΨΝΑ, για τις ακούσιες νοσηλείες (όχι φυσικά για τις μηχανικές καθηλώσεις) υπάρχουν, και με πιο μεγάλη αξιοπιστία από αυτά που περιέχονται στην «εργασία», αναρτημένα στην ιστοσελίδα του ΨΝΑ.
Θα είχε ενδιαφέρον η «εργασία» αυτή, αντί να ασχοληθεί με το ΨΝΑ και τα γενικά νοσοκομεία, καθώς είναι σε όλους γνωστή η άκρως κατασταλτική λογική που διέπει τις νοοτροπίες και τις πρακτικές τους, να στραφεί λίγο προς τα «μέσα» και να ασχοληθεί, πχ, με το πώς οι Κινητές Μονάδες των ΜΚΟ (αλλά και του δημοσίου, όσες υπάρχουν ακόμα), από τις Κυκλάδες μέχρι την Βόρεια Ελλάδα, συμβάλουν στη μείωση των ακούσιων νοσηλειών, με ποιες πρακτικές κοινοτικής πρόληψης και φροντίδας, με ποια αντιμετώπιση των ασθενών, με ποιο ολοκληρωμένο δίκτυο υπηρεσιών. Γιατί αυτές οι Κινητές Μονάδες, που αποτελούν το κοινοτικό δίκτυο των αγροτικών και των νησιωτικών περιοχών, υπάρχουν από πολλά χρόνια και θα έπρεπε να έχουν κάποια αποτελέσματα. Και δεν θα επιτρεπόταν, πχ, από νησί των Κυκλάδων να φτάνει ασθενής σε ψυχιατρείο της Αθήνας, με διαδικασίες ακούσιας νοσηλείας και με συνοδευτικό ραβασάκι από την θεραπευτική ομάδα της Κινητής Μονάδας, ότι «πρέπει να κρατηθεί όσο γίνεται περισσότερο στο ψυχιατρείο».
Κι΄ ακόμα, πόσο έχουν συμβάλλει τα πάνω από 30 Κέντρα Ημέρας των ΜΚΟ στην κοινωνική ένταξη και στην πρόληψη των ακούσιων νοσηλειών, σε ποιό πληθυσμό αναφοράς, με ποια ευθύνη για τον συγκεκριμένο πληθυσμό – πέρα από το ν΄ αποτελούν, σε πολλές περιπτώσεις (όπως έχει καταγγελθεί), πολλαπλώς και τεχνηέντως χρησιμοποιούμενο εργαλείο στην διαδικασία των υποτίθεται παρεχόμενων υπηρεσιών, για την απορρόφηση κονδυλίων. Βέβαια, μια τέτοια «εργασία» για την αποτελεσματικότητα της δραστηριότητας των Κινητών Μονάδων (όπως και των Κέντρων Ημέρας) των ΜΚΟ, δεν θα έπρεπε να την κάνουν οι ίδιες, αλλά μια με αντικειμενικά κριτήρια συγκροτημένη ομάδα.
Δεν θα μπορούσε, φυσικά, να λείπει από την συζήτηση η αναφορά στο ζήτημα των «δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων», αυτό το άλλοθι κάθε τέτοιας συζήτησης μεταξύ των συγκεκριμένων φορέων, που σκοπό δεν έχει άλλο από την ανακατανομή, προς όφελος των ΜΚΟ, των όλο και πιο περιορισμένων κονδυλίων που διατίθενται για την Ψυχική Υγεία. Άλλωστε, η πολιτική στην Ψυχική Υγεία με «περιορισμένους πόρους», είναι, εδώ και χρόνια, το διεθνές σύνθημα, προς εφαρμογή σε όλο τον πλανήτη, από τον ΠΟΥ και την Παγκόσμια Τράπεζα, μέχρι τον ΟΟΣΑ και την ΕΕ, σε μια προσπάθεια επιβολής των νεοφιλελεύθερων πολιτικών με πρωταρχικό εργαλείο τις ΜΚΟ.
Πέρα από τα όποια λόγια, τα δικαιώματα, και των ψυχικά πασχόντων, έχουν μιαν έμπρακτη, υλική βάση. Δεν είναι απλή διακήρυξη. Επομένως, θα μπορούσε κανείς, μεταξύ άλλων, να ξαναθέσει ένα σχετικά ξεχασμένο ζήτημα που αφορά τις συντάξεις των ψυχικά πασχόντων, αυτών που φιλοξενούνται σε δομές ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης (αν και όχι μόνο αυτών). Για το πώς γίνεται η διαχείρισή τους, για το αν υπάρχουν αξιόπιστοι κανόνες που διέπουν τον τρόπο διαχείρισης, ότι αυτή, δηλαδή, γίνεται αποκλειστικά για τις ανάγκες του κατόχου της σύνταξης και δεν υπάρχει καθ΄ οιονδήποτε τρόπο παρακράτηση για τις ανάγκες της δομής.
Γιατί δεν ξεχνάμε την απόλυση, προς ολίγων ετών, από την ΜΚΟ ΕΠΑΨΥ, ενός λειτουργού ψυχικής υγείας που διαφωνούσε και μαχόταν ενάντια στην παρακράτηση των συντάξεων των ενοίκων των στεγαστικών δομών, επειδή, διαφωνώντας με αυτό, έδειχνε ότι η «χημεία» του «δεν ταίριαζε» με αυτήν της εταιρείας. Όπως, αντίστοιχα, πρόβλημα «χημείας» υπήρξε και στην πρόσφατη απόλυση, από την ΜΚΟ «Εδρα», ψυχολόγου, ο οποίος, μεταξύ άλλων, διαφωνούσε με τις ιδρυματικές πρακτικές που επέβαλε η εταιρεία, όπως, πχ, η απαγόρευση εξόδου ενοίκου από το οικοτροφείο γιατί χρωστούσε 2 ευρώ!
Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι, εκείνη την περίοδο, την περίοδο του αρχιμνημονιακού Λοβέρδου στο Υπουργείο Υγείας, αυτοί που τώρα θυμήθηκαν τις ακούσιες νοσηλείες, τις μηχανικές καθηλώσεις και τα δικαιώματα, ήταν πρωταγωνιστές, στην αρμόδια επιτροπή που είχε συσταθεί, για το κλείσιμο των ψυχιατρείων στα πλαίσια ενός «σχεδίου έκτακτης ανάγκης» ή, όπως το διόρθωσαν λίγο μετά, «σχεδίου άμεσης προσαρμογής στις ιδιαιτερότητες του ΕΣΠΑ». Ηταν αυτοί που έβαλαν μπροστά το βίαιο κλείσιμο των ψυχιατρείων ζητώντας, παράλληλα, να νομοθετηθεί η δυνατότητα για τις ΜΚΟ να ιδρύουν και Κέντρα Ψυχικής Υγείας, δηλαδή, την πλήρη ιδιωτικοποίηση της ψυχικής υγείας. Αυτό, άλλωστε, προωθούν και τώρα με δεδομένη την ασφυκτική πίεση από μεριάς των «εταίρων» για ατέρμονη συρρίκνωση του δημοσίου και ιδιωτικοποίηση των πάντων.
Οι ΜΚΟ, στην ψυχική υγεία όπως και παντού (στο προσφυγικό κλπ), ήταν πάντα το μακρύ χέρι του κράτους και των Βρυξελλών – με τις οποίες το δίκτυο «Αργώς» διατηρεί άμεση επικοινωνία. Είναι σίγουρο ότι αυτό το συνέδριο μόνο «αθώο» δεν ήταν και άσχετο των επιτελούμενων διεργασιών και των προαποφασισμένων πολιτικών. Έγινε για να δώσει ώθηση στη «νέα εποχή»:
-στο νέο σύμφωνο για το κλείσιμο των ψυχιατρείων χωρίς ένα ριζικά εναλλακτικό (πρωτίστως ως κουλτούρα και θεραπευτική πράξη) και ολοκληρωμένο, κοινοτικά βασισμένο σύστημα υπηρεσιών,
-στην δημιουργία των «δικαστικών ψυχιατρείων» που ετοιμάζουν και τα οποία θα σερβιριστούν, και αυτά, ως «μεταρρύθμιση» και ως «σεβασμός δικαιωμάτων».
-στην ιδιωτικοποίηση που, εν μέσω του οικονομικού, κοινωνικού και πολιτικού συστήματος που ζούμε, παρουσιάζεται ως η μόνη λύση (ΤΙΝΑ),
-με ένα σχεδιασμό για την πολύπαθη Τομεοποίηση, που ποτέ δεν θα εφαρμοστεί και που αποτελεί, ως σχεδιασμός, καθαρή, παλιάς κοπής, εργασιοθεραπεία.
-με το νομοσχέδιο για την λεγόμενη «διοικητική ψυχιατρική μεταρρύθμιση», ως ένα «φευγάτο» πόνημα, από την άποψη της όποιας σχέσης με την πραγματικότητα και ως απάντησης στις ανάγκες που αυτή έχει για μια πραγματικά εναλλακτική προοπτική στην ψυχική υγεία – αλλά κατάλληλο ως εργαλείο για την δράση των ΜΚΟ, στις οποίες δίνει ένα διευρυμένο ρόλο.
Να επισημάνουμε εν προκειμένω ότι οι φαρμακοβιομηχανίες-χορηγοί του συμβάντος της 3/11, είναι αυτές ακριβώς που τελευταία τρέχουν πίσω από κάθε ευκαιρία που τους δίνεται (δημιουργώντας οι ίδιες τις ευκαιρίες αυτές, μέσω της χειραγώγησης των τεκταινομένων στο χώρο της ψυχιατρικής) για να προωθήσουν τα αντιψυχωτικά ψυχοφάρμακα (τα δυο εκ των τριών) που ανταγωνίζονται, αυτή την περίοδο, για την κυριαρχία στην αγορά, μέσω της συνταγογράφησης των ψυχιάτρων : η Janssen το Xeplion (του οποίου η μηνιαία θεραπεία ανάλογα με τη δοσολογία, κοστίζει, λιανική τιμή, μέχρι και 460 ευρώ) και η Lundbeck το Abililify maintena (του οποίου η μηνιαία θεραπεία κοστίζει περί τα 280 ευρώ). Να υπενθυμίσουμε, για το είδος των πρακτικών των φαρμακοβιομηχανιών, ότι πριν λίγα χρόνια η Janssen απέσυρε από την κυκλοφορία ένα παλιό αντιψυχωτικό, το Flupidol, με σχετικά ήπιο προφίλ παρενεργειών και «εύκολο» στη λήψη του, που κόστιζε περί τα 5 ευρώ η μηνιαία θεραπεία, προκειμένου να προωθήσει και επιβάλλει το επίσης δικό της Risperdal Consta, καθόλου πιο αποτελεσματικό από το πρώτο, με πιο πολλές και ανυπόφορες παρενέργειες και του οποίου η τιμή, τότε, της μηνιαίας θεραπείας έφτανε μέχρι τα 600 ευρώ.
Για μιαν ακόμη φορά, μαζί με την ψευδεπίγραφη («δήθεν») καταγγελία των ακούσιων νοσηλειών και των μηχανικών καθηλώσεων και την «δήθεν» υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων, πλασαρίστηκε στο σχετικό ρεπορτάζ μιας εφημερίδας, ο τίτλος ενός κείμενου του Franco Basaglia : «εγκλήματα σε καιρό ειρήνης» («crimini di pace»).
Πράγματι, πρόκειται για «εγκλήματα σε καιρό ειρήνης». Όχι μόνο η εγγενής βαρβαρότητα του ψυχιατρείου και της κυρίαρχης ψυχιατρικής συνολικά, αλλά, επίσης, και ο ρόλος των ΜΚΟ.
8 Νοεμβρίου 2016
.
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ
Στέλιος Στυλιανίδης
