Σάββατο 18 Φεβρουαρίου 2017

Ψυχιατρική διαταραχή το Πένθος;

από aikaterinitempeli



update: Στο DSM-5,  για πρώτη φορά συμπεριλήφθηκε τελικά το πένθος ως «ιάσιμη ασθένεια». Μαζί με τη συστολή (shyness) και τίποτα δεν είναι τυχαίο όσον αφορά τη διατύπωση. Περισσότερα στοιχεία σύντομα εδώ.

.

Θα ξαφνιάζεστε οι περισσότεροι απ’ τον τίτλο, αλλά κάποιοι άλλοι όχι. Στην δεύτερη κατηγορία ανήκουν σίγουρα εκτός απ’ τους συναδέλφους του ψ χώρου και όσοι διάβασαν πέρυσι το άρθρο αυτό κι αυτό

Πράγματι είναι λογικό ν’ αναρωτιόμαστε αν θα παραμείνει κανείς ‘κανονικός’, με τον ρυθμό που μπαίνουν οι ταμπέλες των ψυχικά πασχόντων σε μεγάλες ομάδες του πληθυσμού. Αλλά ναι, είναι πολύ πιθανό και το πένθος να ενταχτεί στις ψυχιατρικές διαταραχές, στο DSM-V (στην επόμενη έκδοση δηλαδή του Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorder, που αναμένεται να εκδοθεί σύντομα).

Η γνώμη μου για το συγκεκριμένο εγχειρίδιο έχει εκφραστεί πολλές φορές και εδώ και αλλού και για να καταλάβετε γιατί διαφωνώ (όπως και τόσοι άλλοι), με όσους το χρησιμοποιούν σαν να πρόκειται για τη Βίβλο της Ψυχιατρικής, αξίζει να διαβάσετε αυτό που γράφει ο Θ. Μεγαλοοικονόμου:

«..οι αποφάσεις για τα περιεχόμενα του DSM γίνονται από ομάδες ψυχιάτρων, οι περισσότεροι από τους οποίους έχουν οικονομικούς δεσμούς με τις φαρμακευτικές εταιρείες. Περίπου 170 εμπειρογνώμονες εργάσθηκαν για το DSM IV. Απ΄ αυτούς, οι μισοί χρηματοδοτήθηκαν για τις έρευνές τους από τις φαρμακευτικές εταιρείες, το 22% ήταν σύμβουλοι και το 15 % ομιλητές σε πάνελ».

Διαβάστε και τη συνέχεια για το θέμα, εδώ για να έχετε ολοκληρωμένη εικόνα.

Μ’ ενδιαφέρουν όμως κάποια πράγματα που σχετίζονται μ’ αυτό, όπως για παράδειγμα η προναφερόμενη προσπάθεια ορισμένων ειδικών να εντάξουν στην επόμενη έκδοση του διάφορες ‘διαταραχές’, που ως τώρα δεν θεωρούνταν ..διαταραχές. Και σαφώς η επιστήμη εξελίσσεται και οι απόψεις αλλάζουν, όταν υπάρξουν νέα επιστημονικά δεδομένα, αλλά το ζήτημα είναι πως στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν υπάρχουν.

Δεν υπάρχει κανένα απολύτως συμπέρασμα επιστημονικής μελέτης, που να αποφαίνεται για την φυσιολογική διάρκεια του πένθους, όπως τονίζει στο Lancet-Psychiatry (Τεύχος Μαϊου 2012, Vol 379), o Arthur Kleinmam του Πανεπιστημίου Harvard, που το 2011 έχασε τη σύζυγο του.

Και δεν θα μπορούσε εύκολα να υπάρξει, αφού παγκόσμια, στις διαφορετικές κοινωνίες, οι άνθρωποι δεν πενθούν με τον ίδιο τρόπο. Εκτός αυτού, η διάρκεια του πένθους σχετίζεται με το φύλο του πενθούντα, με την ηλικία του ανθρώπου που πεθαίνει και τις συνθήκες κάτω απ’ τις οποίες συμβαίνει αυτό, με την κουλτούρα κάθε πολιτισμού κ.α.

Το να θεωρηθεί γενικά το πένθος ψυχιατρική διαταραχή, το να μην θέλουμε να πενθούμε ίσως στο μέλλον, συνεχίζει στο ενδιαφέρον άρθρο του με τίτλο The art of medicine: Culture, bereavement and psychiatry,  θα ήταν απώλεια για το ανθρώπινο γένος. Γιατί μες την κουλτούρα όλων των κοινωνιών υπάρχει και η βίωση του πένθους. Και καλώς υπάρχει, για να μπορέσει κανείς να εκφράσει τη θλίψη του για την απώλεια του και να προχωρήσει.

Το να ιατρικοποιείται αιφνίδια μια συναισθηματική κατάσταση που ως τώρα ήταν απολύτως αποδεκτή και είναι εντελώς φυσιολογική, είναι κάτι που πρέπει να μας βάζει σε σκέψεις.

««Εκτός από τα πιθανά οφέλη για τη φαρμακοβιομηχανία, μια επιθετική διαγνωστική τακτική είναι πολύ “χρήσιμη” και για το ίδιο το επάγγελμα του ψυχιάτρου, αφού το να χαρακτηρίζονται ως ψυχικά ασθενείς τόσο πολλοί άνθρωποι δημιουργεί μια τεράστια πελατεία. Ομως για να μην είμαστε τόσο καχύποπτοι, μπορεί πράγματι η Αμερικανική Ψυχιατρική Ενωση να επιθυμεί να βοηθήσει τον πληθυσμό, αλλά εκτιμώ ότι το πράττει με λάθος τρόπο», υποστηρίζει ο Peter Kinderman.

Στην Αμερική λοιπόν, έχει ξεσπάσει διαμάχη μεταξύ των επιστημόνων  όχι μόνο για το αν είναι σωστό και ηθικό να γίνει αυτό, να ενταχτεί δηλαδή το πένθος στις διαταραχές, αλλά κυρίως για το με ποιο τρόπο θα γίνει. Ποια θα είναι δηλαδή τα κριτήρια που θα καθορίζουν αν το άτομο που πενθεί, πάσχει ψυχιατρικώς, ποια ορολογία πρέπει να χρησιμοποιηθεί κτλ.

Σ’το άρθρο Grief and Depression: When Science and Terminology Get Confused (15/9/2010) των Psychiatric Times που υπογράφει ο James Philips, μπορείτε να πάρετε μια γεύση αυτής της διαμάχης και να καταλάβετε το μέγεθος του ΄προβλήματος’ που διχάζει την επιστημονική κοινότητα.

Φυσικά, το οικονομικό ώφελος που θα έχουν οι φαρμακοβιομηχανίες αν όντως γίνει αυτό, είναι ο ουσιαστικός λόγος που γίνονται οι απανταχού συζητησεις. Κι αυτό είναι το εξοργιστικό: ότι ακόμα μια φορά, με το μανδύα της επιστημονικότητας  καλύπτεται η ακόρεστη δίψα ορισμένων για κέρδος.

Αντικαταθλιπτικά λοιπόν θα συνταγογραφούνται αφειδώς σε πενθούντες, αν υιοθετηθεί αυτή η άποψη, ειδικά αν αυτοί μετά από 2 μήνες συνεχίζουν να ..πενθούν! Διότι μπαίνει και αυτός ο χρονικός προσδιορισμός στη συζήτηση, σαφώς εντελώς αυθαίρετα, καθώς καλά γνωρίζουμε πως δεν ξεπερνούν όλοι τις απώλειες τους όταν παρέλθει το ίδιο ακριβώς χρονικό διάστημα.

Αν σ’ αυτό προσθέσετε και το ότι στην προηγούμενη έκδοση του DSM ήταν αποδεκτό να πενθεί κανείς εως και ένα χρόνο, καταλαβαίνετε πόσο επιπλέον ερωτήματα προκύπτουν. Τι άλλαξε και το όριο πέφτει απ’ τον ένα χρόνο στους δύο μήνες; Τι άλλαξε και το πένθος ξαφνικά ‘προβιβάζεται’ σε ..διαταραχή; Ας το επαναλάβω: επιστημονικά τίποτα.

Αντιθέτως σύμφωνα με την έρευνα των Jerome C. Wakefield και Michael First: «Δεν υπάρχουν αρκετές ενδείξεις για την ανάγκη αλλαγής των διαγνωστικών κριτηρίων. Οκτώ έως δέκα εκατομμύρια άνθρωποι χάνουν κάθε χρόνο κάποιον αγαπημένο τους. Το 30% έως 50% αυτών παρουσιάζει συμπτώματα κατάθλιψης για περίπου έναν μήνα», υποστηρίζει ο Wakefield. «Ο νέος ορισμός της κατάθλιψης σημαίνει ότι μια συμπεριφορά που σήμερα θεωρείται φυσιολογική ξαφνικά θα γίνει παθολογική».

Έχει αναφερθεί βέβαια ότι δεν υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές μεταξύ των ατόμων που έχουν κατάθλιψη κι αυτών που πενθούν, αλλά οι δύο καταστάσεις δεν παύουν να είναι εντελώς διαφορετικές εν τη γενέσει τους (όσοι ενδιαφέρεστε μπορείτε να διαβάσετε λεπτομέρειες στο άρθρο των Psychiatric Times με τίτλο:  Good Grief Versus Major Depressive Disorder που δημοσιεύτηκε στις 23/8/2010 και το υπογράφει ο Allen Frances) . Δεν μπορούμε και δεν πρέπει να εξισώσουνε ανόμοιες καταστάσεις.

Αντίθετα πρέπει να λάβουμε υπόψη γεγονότα όπως αυτό που αναφέρεται εδώ:

«Με την εμφάνιση αντικαταθλιπτικών όπως το Prozac, η διάγνωση της κατάθλιψης και των λεγόμενων συναισθηματικών διαταραχών αυξήθηκε κατακόρυφα. Είναι χαρακτηριστικό ότι η «National Depression Screening Day» του 2006 (η «Εθνική Ημέρα για τη Διάγνωση της Κατάθλιψης», που οργανώνεται στις ΗΠΑ απ’ το 1991), οργανώθηκε, όπως άλλωστε κάθε χρόνο, με ευρεία εκστρατεία μέσω των ΜΜΕ και με σπόνσορες όλους τους φαρμακευτικούς κολοσσούς, όπως η Eli Lilly, η Forest Laboratories, η GlaxoSmithKline, η Pfizer και η Wyeth, η καθεμιά παραγωγός γνωστών αντικαταθλιπτικών«.

Σαν αντεπιχείρημα η πλευρά όσων θέλουν να θεωρηθεί το πένθος ψυχιατρική διαταραχή αναφέρει πως υπάρχουν άνθρωποι που δεν μπορούν να δώσουν τέλος στο πένθος τους και μια φαρμακευτική αγωγή θα τους ανακούφιζε κι άλλοι επίσης που δεν θέλουν να βιώνουν καν αυτό τον πόνο.

Ηη θλίψη όμως και ο πόνος, είναι ανθρώπινες συμπεριφορές. Πρέπει, ας το υπογραμμίσω πάλι, να μπορέσει κανείς να εκφράσει τη θλίψη του για την απώλεια του, να επιτρέψει στον εαυτό του να πενθήσει, για να προχωρήσει. Κι είναι ελάχιστοι οι άνθρωποι που δεν τα καταφέρνουν να προχωρήσουν μετά από μια σημαντική απώλεια. Η συντριπτική πλειοψηφεία κρατά τις αναμνήσεις και συνεχίζει κι αυτό είναι ζωτικής σημασίας στάδιο για την ψυχική υγεία και ωρίμανση κάθε ανθρώπου.

Κι απ’ την άλλη, μπορούμε να μην υπολογίσουμε τον στιγματισμό όσων επειδή θα πενθούν θα θεωρηθούν ψυχικά πάσχοντες; Μπορούμε να αγνοήσουμε ότι αυτοί οι άνθρωποι θα αναγκαστούν να λάβουν φαρμακευτική αγωγή που δεν χρειάζονται, με άγνωστες γι’ αυτούς συνέπεις;

Σωρεία ερευνών (δείτε εδώ κι εδώ τις πιο πρόσφατες) δείχνουν ότι τα αντικαταθλιπτικά είναι πολύ πιθανό να βλάψουν, παρά να ωφελήσουν. Κι άλλη έρευνα απέδειξε ότι ένας στους τέσσερις ανθρώπους που είχε διαγνωστεί ως καταθλιπτικός, δεν έπασχε από τη νόσο. Λανθασμένα η φυσιολογική θλίψη για διάφορες ψυχοπιεστικές καταστάσεις, ερμηνεύτηκε ως κατάθλιψη.

Αυτά τα επιστημονικά δεδομένα, βολικά τα ξεχνούν οι ζηλωτές της ιατρικοποίησης κάθε έκφανσης της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Και σαφώς οι φαρμακοβιομηχανίες χρησιμοποιούν κάθε αθέμιτο μέσο, ώστε να εξασφαλίσουν ότι θα δουν το φως της δημοσιότητας κυρίως οι έρευνες που δείχνουν πως τα προϊόντα τους ωφελούν (περισσότερα εδώ). Έτσι οι άνθρωποι διχάζονται και η σύγχυση επιτείνεται.

Μην αφήσετε όμως κανέναν να σας υποδείξει πως πρέπει να αισθάνεστε όταν βιώνετε μια απώλεια. Δεν χρειάζεται να πιεστείτε να το ξεπεράσετε στους δύο μήνες ή στον ένα χρόνο αν δεν νιώθετε έτοιμοι, ούτε να προχωρήσετε οπωσδήποτε, αν δεν το μπορείτε. Το πένθος έχει μια ιερότητα κι ο καθένας που πενθεί έχει το δικαίωμα να αντιμετωπίσει την αιφνίδια αλλαγή της ζωής του, όπως εκείνος νομίζει καλύτερα.

Αν χρειάζεστε κάποιες συμβουλές υπάρχουν εδώ παραπομπές που μπορείτε να διαβάσετε, αλλά πριν καταφύγετε στα αντικαταθλιπτικά για να ‘παγώσετε’ τον πόνο σκεφτείτε το δυό φορές. Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν κι όταν η επήρεια του χαπιού τελειώσει με όποιες για σας συνέπειες, ο άνθρωπος σας θα εξακολουθεί να σας λείπει. Δεν υπάρχει χάπι να αλλάζει το αμετάκλητο.

Κι εξάλλου όπως είπε ο Henry Miller: «.. η ζωή και ο θάνατος είναι ένα και ο άνθρωπος δεν μπορεί να χαρεί ή να αγκαλιάσει το ένα από τα δύο, όταν το άλλο απουσιάζει«. Αυτό να θυμάστε.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου